Open Monumentendag: Draaidemonstraties elektriciteitscentrale

De Elektriciteitscentrale Veenhuizen

Het voormalige bajesdorp Veenhuizen beschikte vroeger over een eigen elektriciteitscentrale met een turfgasgenerator. In 1912 was de bouw van deze eerste elektriciteitscentrale van Drenthe klaar, in de eerste instantie bedoeld voor de stroomvoorziening van de zagerij en de houtbewerkingsmachines van de meubelmakerij van het Tweede Gesticht. De turf werd door twee ‘verpleegden’ in rieten manden via een trap tegen het pand omhoog gebracht en daar boven in de turfgasgeneratoren gestort. In die tijd was de turfgasmotor een bijzonder staaltje van technisch vernuft en had veel bekijks. Onder de nieuwsgierigen die de centrale bezochten waren hoogwaardigheidsbekleders als Prins Hendrik en de Groningse fabrikant Scholten.

Industrieel erfgoed in ere hersteld

Na jaren van stilstand is de centrale door een groep toegewijde vrijwilligers volledig gerestaureerd en weer operationeel gemaakt, onder de vlag van het Nationaal Gevangenismuseum. Tot op de dag van vandaag zorgen zij ervoor dat deze bijzondere plek tot leven blijft komen tijdens demonstraties en rondleidingen. De elektriciteitscentrale is een prachtig voorbeeld van industrieel erfgoed, en één van de ruim honderd monumenten die Veenhuizen telt.

Wat is er te doen?

• Elk uur vanaf 12:00 uur: spectaculaire draaidemonstraties van de machtige Crossley- en Kromhoutmotoren. 
• Duik in de wereld van architectuur met een boeiende expositie over W.C. Metzelaar, de man achter het ontwerp van de Elektriciteitscentrale in Veenhuizen. 
• Ontdek het fascinerende verhaal achter het ontstaan van de Elektriciteitscentrale. Een reis terug in de tijd vol techniek en historie.
•  Unieke demonstraties met Stirling heteluchtmotoren door George de Vink – techniek in actie, zoals je het zelden ziet!
• Bewonder de AA Ford Brandweerauto uit 1931. Deze prachtige wagen was van 1931 tot 1962 in gebruik in de Rijkswerkinrichting Veenhuizen. Let op: alleen bij mooi weer.

Combineer je bezoek met het Gevangenismuseum

Maak je dag compleet met een bezoek aan het Nationaal Gevangenismuseum, gevestigd in het voormalige onvrije gesticht uit 1823 – het enige nog bestaande gesticht van de Maatschappij van Weldadigheid. Het pand is één van de weinige tastbare herinneringen uit de tijd van de Koloniën van Weldadigheid in het dorp. Op deze historische locatie ontdek je het indrukwekkende verhaal van Veenhuizen en de Koloniën van Weldadigheid.

De binnenplaats van het museum is vrij toegankelijk. Hier kun je ontspannen op het terras van restaurant Het Tweede Gesticht met een kop koffie, een lokaal Maallust-biertje of een heerlijke lunch.

Meer weten over de geschiedenis van Veenhuizen? Bezoek dan het museum en laat je verrassen.

Praktische informatie

De centrale is op 13 en 14 september geopend van 11.00 uur tot 17.00 uur. Op beide dagen wordt er gedraaid op de hele uren, te beginnen om 12.00 uur tot en met 16.00 uur. Toegang is gratis.

De Elektriciteitscentrale bevind zich op 5 minuten loopafstand vanaf het Gevangenismuseum. Volg het pad achter de brandweerkazerne naar de centrale. 

Parkeren kan op de parkeerplaats bij het Nationaal Gevangenismuseum.