De Coseltransporten

Op 11 december is het 80 jaar geleden dat de laatste trein vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz stopte op goederenstation Cosel. Mannen tussen de 15 en 50 jaar werden op dit station, dat 80 kilometer ten westen van Auschwitz lag, uit de treinen gehaald en ingezet als dwangarbeiders. Naar schatting werden 3500 mannen en jongens hier van hun familie gescheiden. Vaak kwamen zij om door de slechte leefomstandigheden, het zware werk en de dodenmarsen. Ook de families van auteurs Fred Menko, Herman van Rens en Annelies Wilms werden slachtoffer van de ‘Coseltransporten’. Zij vertellen hierover in het Museum van Kamp Westerbork om 13:00 uur.

In de periode 28 augustus 1942 tot 12 december 1942 stopten 18 deportatietreinen die vanuit kamp Westerbork waren vertrokken op het goederenstation van Cosel. De mannen en jongens die daar moesten uitstappen werden ingezet als dwangarbeiders in verschillende kleinere en grotere werkkampen in de omgeving met namen als Sakrau, Niederkirch, Seibersdorf, Ottmuth en Blechhammer. Ze werkten vandaaruit in fabrieken of aan bouwprojecten. De leefomstandigheden waren er meestal slecht en het werk zwaar.

De mannen bleven vaak niet lang in hetzelfde kamp maar werden doorgestuurd naar een volgend kamp. De kleine groep die in 1944 nog in leven was werd doorgestuurd naar de grotere concentratiekampen. Velen kwamen daar om of onderweg tijdens de dodenmarsen. Omdat na de oorlog niet precies kon worden vastgesteld waar en wanneer zij waren omgekomen zie je bij slachtoffers uit deze groep vaak een algemene administratieve sterfdatum als bijvoorbeeld 31 maart 1944, Midden-Europa.

Ook transporten vanuit België en Frankrijk naar Auschwitz stopten in Cosel. In totaal werden ongeveer 9.000 mannen daar uit de treinen gehaald en gescheiden van hun families. Van dedeze groep overleefden tussen de 700 en 900 de oorlog. Van de mannen uit de Westerborktransporten overleefden er slechts ongeveer 180.

In het boek Veertien kinderen beschrijft Fred Menko de lotgevallen van familieleden die slachtoffer werden van de Coseltransporten en omkwamen door de dwangarbeid in de werkkampen. Herman van Rens en Annelies Wilms schreven hierover Tussenstation Cosel. Joodse Mannen uir West-Europa naar dwangarbeiderskampen in Silezie, 1942-1945. 

De lezingen van de auteurs zijn bij te wonen op vertoon van een ticket voor het museum. Na afloop van de lezingen is er de mogelijkheid de boeken aan te schaffen in de museumweinkel en te laten signeren door de auteurs.